274
Kronik HDV
ile ilişkili olduğu saptanmıştır (9) ve bu durum, patogenezdeki sitopatik etki
görüşünden uzaklaşmaya neden olmaktadır.
Ayrıca, HDV aracılı karaciğer hasarının HDV’ye karşı immünolojik yanıt ile
ilişkili olduğunu düşündüren çeşitli mekanizmalar tanımlanmıştır, bunlar mad-
deler halinde aşağıdaki gibidir:
1. IFN-? sinyal yolağının inhibisyonu
2. HDV spesifik T lenfosit aktivasyonu
3. Sitokin yanıtı
4. Hücre proteom değişiklikleri
IFN-
a
Sinyal Yolağının İnhibisyonu
IFN-? sinyalizasyonu konakçının virüsü eradike etmek için ilk defans meka-
nizmasıdır. Virüsle enfekte hücrelerin komşu hücreleri virüs varlığı açısından
uyarmasını sağlar. IFN-?, viral replikasyon sırasında oluşan çift zincirli RNA ta-
rafından indüklenir. IFN’ler etkilerini hücre yüzeyindeki ? ve ß reseptörlerine
bağlanarak gösterirler. Reseptöre bağlandıktan sonra Janus kinaz (JAK) aile-
sinden olan tirozin kinazlar aktive olur. Bu tirozin kinazlar, sinyal dönüştürücü
ve transkripsiyon aktivatörü (STAT) olarak çalışan sitoplazmik transkripsiyon
faktörlerinin tirozin rezidülerini fosforile eder. JAK/STAT sinyal yolağının akti-
vasyonu IFN ile indüklenen genlerin ekspresyonunda artışa yol açar. IFN-?
ile stimüle olan genler miksovirüs rezistans A, ds-RNA aktive protein kinaz ve
2’,5’-oligoadenilat sentetaz gibi antiviral yanıtı düzenleyen antiviral proteinleri
kodlar (10). Sonuç olarak doğuştan spesifik olmayan ve kazanılmış spesifik
immün yanıt, viral enfeksiyonla mücadeleye yardım eder; ancak HDV enfek-
siyonu oluşumunda durum böyle değildir.
HDV tek zincirli bir viral yapı olduğundan IFN-? salınımını tetiklediği düşü-
nülmemektedir. Diğer yandan IFN-? sinyal aktivasyonunun HDV enfeksiyo-
nunda inhibe olduğu da gösterilmiştir. HDV, STAT-1 VE STAT-2 fosforilasyonu-
nu ve IFN ile indüklenen genlerin ekspresyonu için bunların hücre içerisine
geçişini engeller. Ayrıca HDV, IFN-? sinyal aktivasyonunun inhibisyonu ile
JAK/STAT sinyal yolağının aktivasyonunu da önler. Bütün bunların virüs kalıcı-
lığını ve tedavi başarısızlığını açıklayabileceği düşünülmektedir (11).
IFN-? aynı zamanda RNA düzenleyici bir hücresel enzim olan ADAR1’i sti-
müle eder ve erken dönemde HDAg-L ekspresyonunda artışa yol açar. HDV
enfeksiyonuna bağlı IFN-? sinyal yolağının inhibisyonu, HDAg-L’nin erken
üretiminin ve viral replikasyonunun durmasından sorumlu olabilir (12). HDV
enfeksiyonundaki IFN-? sinyal inhibisyonu virüs klirensinde başarısızlık ve
