277
muş hücrelere hasar vererek virüsü temizlemede etkili olabilir. Sadece sınırlı
sayıda viral epitopu temizleme yeteneği ile gecikmiş ve yetersiz immün yanıt,
enfeksiyonu temizlemekte yetersiz kalarak, kronik enfeksiyonun yerleşme-
sine katkıda bulunur (22). Fulminan hepatik yetmezlik, HBV/HDV koenfekte
hastaların %1’inde gözlenirken, süperenfekte hastaların %5’inde gözlenir. Ful-
minan hepatik yetmezlikte özellikle hücresel aracılı abartılı immün yanıtın ağır
hepatik nekroza ve hasara yol açtığı düşünülmektedir (23).
HBV-HDV Etkileşimi
HDV patogenezinde HBV-HDV iletişiminin de etkisi olduğu düşünülmektedir.
HDV enfeksiyonu koenfeksiyon veya süperenfeksiyon şeklinde oluşur. HBV/
HDV koenfeksiyonu sıklıkla tam iyileşmeyle sonuçlanırken süperenfeksiyon
genellikle kronikleşir (24).
Yüksek serum HBsAg düzeyi HDV viremisini de artırır. HDV replikasyo-
nu ile birlikte HBV replikasyonunun baskılandığı gösterilmiştir. HDAg-L, HBV
replikasyon supresyonuna katkıda bulunan IFN ile indüklenebilir antiviral
yanıt mediyatörü olan miksovirüs direnç-A transkripsiyonunu artırır. Bu yüz-
den HBV/HDV süperenfeksiyonundaki karaciğer hastalığının HDV’ye bağlı
olduğu düşünülmektedir (25). Kronik HBV/HDV enfeksiyonu, tek başına HBV
enfeksiyonundan daha ciddi bir hastalığa yol açar. Hastalık daha hızlı ilerler.
Erken siroza gidiş, hızlı dekompansasyon, HCC gelişme riskinde artış ve 5
yıllık sağkalımda kısalma gözlenir. Nadiren HDV enfeksiyonu, HBsAg’nin or-
tadan kaybolmasına ve anti-HBs oluşmasına yol açabilmektedir (26).
HBV replikasyonunun HDV tarafından supresyonu sürekli değildir. Zaman
içinde viral yanıt değişebilir. Kronik hepatit D kabaca üç faza ayrılabilir: 1) Er-
ken aktif faz, aktif HDV replikasyonu ve HBV supresyonu; 2) Orta derecede
aktif faz, HDV replikasyonunda azalma ve HBV reaktivasyonu; 3) Geç faz,
siroz ve HCC gelişimi ve iki virüsten herhangi birinin replikasyonu veya her
iki virüste de azalmayla sonuçlanan remisyon (27) .
Genotiplerin İlgisi
HBV ve HDV genotipleri arasındaki farklılıklar ve bunların hastalık progno-
zuyla ilişkisi araştırılması gereken bir konudur. Sekiz HDV genotipi vardır. Bu
HDV Enfeksiyonu: Patogenez
